Scorm; uzaktan eğitim için gerekli olan standartlardan en yaygın olarak kullanılanıdır. Modelin hayata geçmesi ise hayli ilginç bir olaya dayanıyor; Amerikan ordusu 1996 yılında personeline eğitim vermek için farklı eğitim yöntemleri üzerinde çalışmalar yapıyor. Amaç ordu personeline farklı disiplinlerde eğitimler vermek. Hemen ordu içinde hizmet içi eğitim dediğimiz yüz yüze eğitimler başlıyor. Ancak burada bir sorun ortaya çıkıyor. Askeri personele eğitim vermek zor. Çünkü askerlere mesleki şartları gereği her istediğiniz zaman eğitim veremezsiniz. İşte bu nedenle hizmet içi eğitim yönteminden vazgeçiliyor ve uzaktan eğitim yöntemine geçilmesine karar veriliyor.

İhaleler açılıyor, gelen uzaktan eğitim teklifleri değerlendiriliyor ve ortaya şöyle bir sonuç çıkıyor. İhaleye teklif veren her firma birbirinden bağımsız içerikler geliştiriyor. Üstelik işin daha da problemli kısmı geliştirilen içerikler yalnızca içeriği geliştiren firmanın Öğrenme Yönetim Sisteminde (ÖYS) çalışıyor. Bunun işlevsel bir metot olmadığı anlaşıldığından, Savunma Bakanlığı hemen bir çalışma başlatıyor. Öğrenme Yönetim Sistemlerine asgari müştereklerde birleşecek bir standart getirme kararı alınıyor. İşte kısaca biz uzaktan eğitim sistemlerinin birbirleriyle entegre çalışması ve içerik alış verişi yapabilmeleri için oluşturulan bu standarda Scorm diyoruz.

Scorm Bize Ne Kazandırıyor?

• Kalıcılık (Durability): Örneğin, teknoloji değişti ve siz yeni bir LMS sistemine geçtiniz. Bu durumda içeriklerinizi yeni sisteme yükleyerek kolayca kullanabiliyorsunuz.

• Portability (Taşınabilirlik): İçeriğin Scorm destekli sistemler arasında taşınabilir olması.

• Tekrar Kullanılabilirlik (Reusability): Modele uyumlu içerikler başka modüllerde de kullanılabilir, ancak pratikte bu özellik pek kullanılmaz.

• Çok Yüzlülük (Interoperablity): İçerik bir sitemden başka bir siteme taşındığında yine aynı şekilde çalışmaya devam eder. Ancak ne yazık ki bu özellik de hayal edildiği gibi çalışmıyor.

• Erişebilirlik (Accessiblity): İçeriğe birden çok yerden erişilebilir ve paylaşılabilir.

Kelime açılımı olarak SCORM: Sharable Content Object Reference Model

İçerikleri kolay paylaşabilmek için nesneleri referanslama modeli olarak çevirebiliriz. İçerik paketlemede global bir standart, SCORM 2004 3. Versiyon şu anda aktif ve 1997’de başladı. Güzel bir hayal kurulmuştu, ancak tam olarak karşılığını alamadık.

Çünkü: Statik bir veri modeli sunuyor, çoklu kullanıcı desteği sorunlu, eş zamanlılık işlevsel değil, ayrık içerik tanımlarında sorun var ve en önemlisi de Kayıp veri (Lost Transaction). Çünkü: Çok fazla tabloya veri yazma, çok kullanıcılı ortamlarda performanslı sistemler gerekiyor. Pareto kuralına göre işin %99’u video izlemek ve sonrasında soru yanıtlamakken, alt yapıda 1.500 komut var! Bu kadar komut içeren tablo yapılarını kullanmak performansı etkiliyor. Yalnızca tarayıcıda çalışıyordu, Mobil teknolojilerde geride kaldı. Oyun tabanlı içerikleri geliştirmek daha da zorlaşıyor.

Sorunları çözmek için yeni nesil SCORM geliştiriliyor: ADLNet.gov. Ama gecikti, bir yandan da tarayıcı ve mobil teknolojiler de sürekli geliştiriliyor. HTML5 web tarafında standart oldu.

Bizim açımızdan en önemli sorunlar!

İçerik paketleme süreçlerini çok uzatıyor (karmaşık bir yapı var), test süreci ortaya çıkıyor ve uzun sürüyor. Tarayıcı sürüm değişikliklerinde hatalar çıkabiliyor. Ev kullanıcılarında farklı sistemler nedeniyle ciddi izleme sorunları oluşuyor. Geçici çözüm olarak LMS platformlarına eğitim tamamlama düğmesi eklendi (Bizde yoktur!) Ama bu durum kullanıcının sisteme güvenini zedeliyor, tutundurmayı engelliyor! Bizim açımızdan e-öğrenmenin gelişmesinde ciddi bir engel! Peki çözüm nedir?

Basit ve yalın bir yapı, izleme bilgileri eğitim bazında değil bileşen bazında LMS’e gönderilir ve okunur. Bu sayede içerik LMS birbirine sıkı sıkıya tutunur, bağlantı kopmaz, koparsa da ders akışı anında durdurulur! Bu sayede düşük yatırım yapılır sistemler hatasız yüksek performansla çalışır. Çok hızlı akışlar sağlanır. Dikkat edin Scorm bir paketin açılması inanılmaz bir süre alıyor, bazen 8-12 sn. bekleniyor.

Biz Scrom’a karşıyız, çünkü!

Bizim platformumuz 2004 yılından kalan bu eski teknolojiyi desteklemiyor, buna karşı da 20 yıldır mücadele veriyoruz. Çünkü eğitimler komple paket mantığında yüklenmemeli. Format ziplenmiş binlerce dosya içeriyor. Paket mantığında her paketin test edilmesi gerekiyor. Güncellemeler de paket mantığında yapılıyor. Tüm bu işler ciddi bir operasyon yükü oluşturuyor ve eğitim oluşturmak, güncellemek ve yüklemek gibi işler teknik zorluklar çıkarıyor. İçerik fiziksel ortamlarda saklanıyor, kaybolabiliyor, zaar görebiliyor. Ve Scorm formatının ciddi bir “Lost Transaction” sorunu var. Yani kullanıcı eğitimi bitirir ama %97’de kaldım şeklinde size geri dönüşler yapılır. Dolayısıyla güvenlik açıkları da olan teknolojiyi daha pek çok teknik sorun sayabileceğim nedenlerle biz yapısal olarak kesinlikle desteklemiyor ve önermiyoruz.

Scorm kullanmış bize geçiş yapan müşterilerimiz oluyor.

Bununla ilgili dönüştürme işlemi yaparak ilerleyebiliyoruz. İçerik HTML5’e dönüşüyor ve eğitim binlerce dosya yerine sadece 10-20 bileşenden oluşur hale geliyor, mobil uygulamalarda da rahatça kullanılabiliyor. Güncellemesi çok kolay yapılıyor. Tekrar kullanılabiliyor. Aslında Scorm’un hedeflediği unsurlar kolayca sağlanmış oluyor.

Bizim sistemlerimiz artık tamamen kısaca LXP olarak isimlendirilen bir “Learning Experience Platform” konseptine evriliyor. Bu şekilde içerik yüklemek güncellemek çok kolaylaşıyor, kişilerin kendi öğrenme deneyimine odaklanması gerçekleşiyor.

Scorm Standardının Bileşenleri Nelerdir?

İçerik Paketleme Modeli

Ders konularının uygun bir şekilde düzenlenerek farklı LMS platformlarında yeniden tasarlanmasına gerek duyulmadan çalışabilmesini sağlar. Aynı zamanda içeriklerin LMS platformuna nasıl taşınması gerektiğini belirler.

Sıralama ve Dolaşım

Planlamayı içerir. Hangi içeriğin hangi sırada verileceğini belirler. Böylelikle her şey bir plan dâhilinde işler.

Çalışma Zamanı Ortamı

LMS platformunun bünyesindeki paylaşılabilir içerikleri nasıl çalıştıracağını ve bunu yaparken nasıl bir iletişim sağlayacağını tanımlar.